Hezkuntza eta bideoa I: Bideo hezitzaileak VS Bideo didaktikoak

     Dakigun bezala, bideoak hezkuntza arloan baliabide oso interesgarriak dira interes handiko gauzak egiteko aukera anitzak ematen dizkigulako, hau da, guk gure bideoak egiteko aukera ematen digun bezala beste bideoak moldatu ditzakegu gure hezkuntza beharren arabera. 

     Bideoen barnean, komenigarria izango litzateke bi motatako bideoak daudela desberdintzea, bideo hezitzaileak eta bideo didaktikoak. Bideo hezitzaileak, edozein telebista katetan dokumental bezala agertzen diren bideoak izan daitezke, bideo didaktikoak ordea aurretiko prestakuntza pedagogiko baten ostean egindako bideoa izango litzateke. Prestakuntza honetan azalduko dira zer nolako helburuak lortu nahi dira bideo honekin, zer nolako metodologia erabiliko den, hau da zer nolako ariketak edo/eta ekintzak egingo diren bideoa ikus aurretik eta ikusi ondoren eta bukatzeko zer ebaluatuko den azaldu behar du. 

     Irakaskuntza-ikaskuntza prozesuan baliabide hauek barneratzeko momentuan irakasleek bideo didaktikoen eta bideo hezitzaileen arteko desberdintasunak sustatzen dituen aldagaiak aintzat hartu beharko dituzte. Bideo didaktikoak, hezkuntza arloan erabiltzen ditugun edozein baliabide bezala, zeregin batzuk edukiko ditu: 

• hezigarria: oinarrizko informazioa transmititu eta motibatu bere ikaskuntzarako 
• Informatzailea: ikaskuntzan gehien erabilitako baliabidea. 
• Motibatzailea: ikasleen arreta erakartzeko eta ikasteko gogoa sortu ahal izateko. 
• Adierazgarria: laguntzen digulako gure sentimenduak adierazten zerbait egiten dugunean. 
• Ikertzailea: baliabide honen bitartez grabatu duguna behatuz ikasteko erabili dezakegulako 
• Komunikatzailea: irakaskuntza-ikaskuntza prozesuak marko komunikatzaile batean ematen direnez bideoei ezker hobetu dezakegu komunikatzeko era.

IKTekin loturak askatzen

                         

 Eta hona hemen egin genuen Gidoi teknikoa: 

View more presentations from mikelsgartzia.

Prestakuntza beharren zerrenda

     Iragarkia sortzeko garrantzitsuena ideia ona edukitzea da. Baina bestelako beharrak ere izango ditugula aurreikusten dugu:

• Bideo kamera
• Aktorea(k)
• Aktoreen baimena bideoa interneten jartzeko
• Iragarri nahi duguna
• Gidoia
• Eszena ugariren grabazioa
• MovieMaker programa (adibidez) guztiak txertatzeko edizio fasean
• Musika (creative commons lizentziaduna, jamendo -n bilatuz, adibidez)
• Bideoa internetera igotzeko 2.0 zerbitzu bat (youtube, adibidez)

Gidoi bat sortzen

    Kontatu nahi den edozein istoriok, hitzezkoa naiz ikus-entzunezkoa izan, gidoi baten beharra du, eta huraxe lantzeko hainbat pausu jarraitu behar dira. Gidoi bat lantzea, istorioa sortzeko lehen pausua da.

    Lehenik eta behin ideia bat behar da, derrigorrezko elementu bat da, honek emango baitio hasiera istorioaren sorkuntzari. Ideia horren barruan egon daitezke: pertsonaiak, testuingurua, denbora, ondorioa, etab.

    Behin ideia edukita, gidoi literarioa egitera pasako gara. Gidoi honek, istorioaren nondik norakoak zehaztasunez deskribatuko ditu, istorioa osatzen duten akto guztiak kontutan hartuz. Syd Field-en esanetan “istorio guztiak, elkarloturik dauden gertakari segida batez osaturik daude, non amaiera dramatiko batean bukatzen den”. Hau da, gidoi literarioa egiterakoan, istorioaren hasieratik bukaeraraino gertatuko den dena deskribatuko du.

    Ikus-entzunezko istorio bat denez, gidoi literarioa osatu eta gero, gidoi teknikoa osatzeko garaia heltzen da. Gidoi honek, filmatuko denaren nondik norakoak deskribatuko ditu, eta inoiz ez, kontatuko dena. Beti ere sekuentzia bidez lan egingo da, eta besteak beste, honako hauek hartuko ditu kontutan:  kanpoan edo barruan gertatzen den, egunez edo gauez den, soinua eta argitasuna eta baita zein plano erabiliko den zehaztuko du.

    Azken pausua, story board bat osatzea izango da. Honek, marrazkien bidez gidoi teknikoa ilustratzeko balio du. Sekuentzia ikusiko den moduan ilustratzea da helburua.

    Hauek izango lirateke, ikus-entzunezko istorio baten grabaketa hasi aurretik jarraitu beharreko pausuak.

Alfabetizazio audiobisuala: Ikusentzunezko hizkuntza

     “Bideoaren didaktika hezkuntzan (1)” post-ean azaldu den bezala, gaur egun alfabetatua ez da idazten eta irakurtzen soilik dakiena, beste zenbait hizkuntza modu erabiltzen eta ulertzen jakin behar du. Horien artean ikusentzunezko hizkuntza dago, non irudiek eta soinuek duten garrantzia.

    Alfabetatzeaz ari garenez, oinarrizko hezkuntzako curriculumean, ikusentzunezko hizkuntza ezagutzak sartu beharko lirateke. Besteak beste, argazkiak, bideoak, komunikabideak, publizidadea, irakurketa kritikoa eta sorkuntza audiobisuala lantzen dituztenak. Beraz, pertsona batek formakuntza audiobisual egoki bat izan dezan, irudietan dauden mezuak ulertzeko eta irudien bitartez komunikatzeko gai izan behar du.

     Hizkuntzaz hitzegiten ari garenez, komunikazioa ere aipatu beharko genuke, bada, hitzezko hizkuntzak bezalaxe, komunikazioa gertatzeko beharrezkoak diren elementuak aurki ditzazkegu: igorlea, kodea, mezua, kanala, testuingurua eta hartzailea. Hauetariko elementu batek bere funtzioa modu egokian beteko ez balu, informazioa ez litzake bere osotasunean iritsiko eta komunikazio arazoak agertuko lirateke. Eta hizkuntza den bezala, sinbolo multzo batez eta erabilera arau batzuez osaturik dago. Hizkuntza modu honek, baditu ere, bere elementu morfologikoak, gramatika eta errekurtso estilistikoak.

     Esan beharrik ez dago informazioz inguraturik gaudela, eta guzti horiek prozesatu ahal izateko, pertzeptzio organuen bidez jasotzen ditugu, gero burmuinera bidaltzeko. Burmuinak bi modutan prozesatu dezake informazioa: sekuentzialki, non burmuinak informazio abstraktua prozesatzen duen (hitzak, eskemak,….), eta globalki, non burmuinak informazio zehatzago bat prozesatzen duen (marrazkia, argazkia,….) eta bapateko erreakzioa sortzen den.

Publizidadea eta propaganda.

    Bi hauek, hizkuntza audiobisualean oinarritutako komunikazio teknikak dira, eta mass mediaren adierazpen modua da. Mezuaren hartzailea zerbait erosteko (publizidadea) edota pentsakera mota batzuk izateko (propaganda) estimulua bilatzen dute, eta hau lortzeko, anuntzioen bidezko publizidadea adibidez, lau zutabetan oinarritzen da:

• Atentzioa: kontsumitzailearen atentzioa bereganatzea.
• Interesa: produktuaren interesa piztea.
• Gogoa: produktua kontsumitzeko gogoa eta beharra pizten du.
• Akzioa: erostera bultzatzen du.

     Publizidadez naiz propagandaz inguraturik gaudela ikusita, mezu horien analisi objetibo naiz subjetiboa egiten ikasi behar da, eta hau ere izan daiteke, hezkuntzaren erronka askotariko bat.

Gehiago sakondu nahiezgero bisitatu: http://www.peremarques.net/alfaaudi.htm

  

Hipotesien idazketa: Nola aurkeztu eduki bat modu erakargarrian?

     Iragarkia bideoa denean eraginkorragoa da testu idatzia denean baino. Errazago ikus daiteke jarrera pasiboan. Hala ere, ezaugarri batzuk kontuan izan behar direla suposatzen dugu (lan honetan murgildu aurretik) atentzioa geureganatu eta iragarkia eraginkorra izan dadin:

     Hartzailea nor den, lehenik eta behin, kontuan hartu beharko da. Ez da berdin 3 urteko umeentzat jostailuak iragartzea ala 10 urtekoentzako izatea. Lehen kasuan gurasoei zuzenduta legoke iragarkia (segurtasuna, jostailuaren balio didaktikoa...) eta bigarren kasuan haurrari zuzenduko genioke (modako pertsonaiak aipatzea iragarkian,generoaren araberako jostailu ohiturak,  autoak, panpinak...). Nahiz eta harrituko ginatekeen, saldu daitezken jostailuak ikusita. Begira zer esaten den, adibidez, bideo honetako 15. minututik 16. minuturako tartean.

     Iragarkiaren irudia geroz eta hobea izan balio hobea iritziko diogu, baina kamera arrunt batekin egindako bideo batek ere erakar gaitzake garatutako bideo batek baino gehiago, bizitza errealaren kontrastea eta umorea erabiliz, adibidez.

     Eta musikaren erabilera ere maisulana izan daiteke, gu ohartzen ez bagara ere. Ikusten ditugun iragarkietan alde batera eta bestera, gora eta behera erabiltzen gaitu musikak, irudiekin koordinaturik (adibidea).

     Iragarki bat egin behar dugu azaroaren 27rako. Ea zer ateratzen den!

Bideoaren didaktika hezkuntzan (2)

Ikasleen bideoaren erabilpen aktiboa.

     Alfabetatze audiobisualean, ikasleak hizkuntza honetan komunikatu ahal izatea lortu nahi da, eta bideo bat sortzea da, besteak beste, ikasi beharreko zerbait. Bideo bat sortzea, hainbat pausutako lana da, eta beti ere talde-lanean jorratutakoa. Pausuak bideo profesionaletan erabiltzen diren berberak dira, naiz eta gure kasuan ez dugun azken produktua ebaluatuko, baizik eta pausu horien kalitatea. Hauek izango lirateke bideo bat sortzeko jarraitu beharreko pausuak:

1. Hitzarmenaren fasea: Talde-lana dela jakinda, pausu honetan partaide bakoitzaren zeregina eta ardura maila zein izango den adostuko da. Proiektuaren planifikazioaren zirriborroa ere egingo da.
2. Informazio bilketa (dokumentalismoa): Argi dago pausu honen helburua, informazioa bilatzea. Ondo dago internetetik informazioa bilatzea, bideoekin harremana estuagoa baita liburuekin topatzen dena baino. Baina toki guztietatik bilatzea (eta bilatzen jakitea) da gomendagarriena. Baliogarriak izan daitezkeen audioak, irudiak eta testuak bilatuko dira.
   
3. Gidoitzea: Lanak izango duen itxura zehaztuko da, jasotako informazioa (irudi, audio...) zein den aztertu eta gero. Planifikazio zehatzagoa egingo da.
   
4. Produkzioa: Grabaketarekin zerikusia duen pausua da, eta ez da guztiz itxia dagoen lana izango, beti egongo baita momentuan zerbait aldatzeko aukera.
   
5. Edizioa: Lanaren azken pausua da eta bideo ediziorako bereziak diren softwareak erabiltzen dira. Hauekin, jasotako informazio, irudi, audio eta kamerarekin grabatutakoak nahasten dira eta bideoa sortzen da, guk nahi dugun itxura eta iraupenarekin.

Bideo digitala sortu eta editatzeko herremintak.

     Gaur egun erreminta ugari aurki ditzakegu bideo bat grabatu eta editatzeko. Sinpleenen artean QuickTime Pro aurkitzen da, non moztu, itsatsi eta horrelako oinarrizko funtzioak agertzen diren, eta baita bideoaren itxura aldatzeko balio duten maskarak ere. Hala ere, egungo sistema eragileek badituzte berezko erremintak, adibidez, Windows Xp-k Movie Maker dauka, hau ere erabiltzen nahiko erraza. Mac/OSX-k berriz I-Movie dauka. 

    Nola ez, ezin dugu ahaztu, txartel digitalizagailu bat beharrezkoa dela grabatutako bideoak (digitalak naiz analogikoak) ordenagailura pasatzeko. Baita CD-Rom edota DVD grabagailu bat eduki behar da bideoa CD edo DVD batean gorde ahal izateko.

Bideoaren didaktika hezkuntzan (1)

     Eskoletan irakurketa eta idazketa lantzen den bezalaxe, bideoaren eta teknologiaren hizkuntza ere landu behar da, hizkuntza honetan komunikatu ahal izateko eta bertatik jasotzen diren edukiak ulertu eta barneratzeko. Baina ezin da ahaztu teknologia hauen erabilpena printzipio pedagogikoetan eta ez teknologikoetan oinarriturik egon behar direla.

Bideoen metodologia eta erabilpen didaktikoa.

     Didaktikoak ez diren milaka bideo aurki daitezke nonahi, baina erabilpen egokia emanez gero, dituzten aukera teknikoak eta hezigarriak anitzak dira. Aukera hauek guztiak atera ahal izateko, eta ikasgelan modu egoki batez erabiltzeko, lau dira jarraitu beharrezko pausuak:

1. Gelan erabili aurretik: Gelan bideoa erabili aurretik, irakasleak bideoa hiruzpalau aldiz ikusi behar du, honek dauzkan edukiak eta hizkuntza ulertzeko, eta baita gelako ikasleentzako egokia den edo ez jakiteko. Ideia ona da, irakasleak momentu honetan fitxa bat betetzen hastea, geroago pausu guztiak ematerakoan bukatzeko. Fitxa hau datu base batean gordetzeko baliogarria da. Mapa kontzeptual bat egitea ere ondo legoke, baita jorratuko diren jarduerak planifikatzea ere. Azkenik, bideoaren funtzioa eta helburua zein izango den zehaztu behar da.
   
2. Erabilera bitartean eta ikusi aurretik: Ikasleen adina eta ezagupenak zein diren jakinda, hainbat estrategia erabili daitezke: ikusiko denaren informazioa eskaini; ikasleek betetzeko fitxa bat eman, aurretiazko ezagutzekin bete dezaten; bideoa ikusi aurretik, bideoaren gaiari buruzko jarduera batzuk egin; bideoa ikusi aurretik, ikasleekin mapa kontzeptual bat sortu, etab.
   
3. Bideoa ikusten den bitartean: Momentu honetan lortu nahi dena, ikasleak bideo bat ikusterakoan, ikerketa jarrera bat izatea da, etxean telebistaren aurrean izaten duten jarrera pasibotik aldenduz. Gelan bideoa ikusten den bitartean, beraiek eskatzen dutenean geratu dezakegu, agertutakoa komentatzeko. Baita bideo emanaldian zehar apunteak hartzen irakatsi ere.
   
4. Bideoa ikusi ondoren: Bideoa ikusi ondoren, hainbat jarduera jorratu daitezke, adibidez: Hasieran betetzen hasi diren fitxak bukatu, bideoaren laburpena egin, mapa kontzeptual bat eraiki eta hasieran egindakoarekin alderatu, informazioa barneratzeko jarduera ezberdinak egin, ikasleen arteko eztabaida sortu etab.

3.Klasearen ondoren, ondorioak.

IKTak Lehen Hezkuntzan irakasgaiko 3. klasean talde bakoitzak bere txostenerako aukeratutako gaiaren aurkezpena egin du. Gure gaia RSSak ziren, web 2.0-aren zerbitzuen artean.

Adibidez beste talde batengandik jakin dugu wikiak egiteko Wikispaces zerbitzuaren berri (euskarazko bertsioa ere baduena). Guk, gure taldean google docs erabiltzen dugu denon artean testuak idazteko (era sinkroniko edo asinkronikoan) eta, wikiek bezala, zerbitzu honek dokumentua taldean idatzi eta historiala begiratzeko aukera ematen du. Baina ez dauka erabiltzaileen sartu-irtenak ikusteko aukerarik (ez dugu ezagutzen behintzat) eta hori interesgarria litzateke taldekideen inplikazioa ikusteko.

Mapen gaia aukeratu zuten ikaskideek, berriz, irakatsi digute nola txertatu (embed) dezakegun gure blogean leku jakin baten erreferentzia. Hau da, google maps-a toki jakin batean kokatu eta eskaintzen digun html helbidea kopiatu gure blogean txertatzeko. Bideoekin eta txostenarekin egin izan dugun bezalaxe.

Azken baten, ikusten dugu 2.0 zerbitzu hauek guztiak oso errazak direla erabiltzen eta, horixe, 2.0 egiten dutela internet. Erabilterraza, alegia. Edonork bere bloga egin dezake, sare sozialetan jendea ezagutu, wikietan haiekin lan egin, RSSekin eta sareko mahaigainekin nork bere denbora eta informazioa era pertsonalizatuan kudeatu... 

Kuriosoa da mundu hau.

Txostena: Web 2.0 tresna ugari.

Hemen duzue Lander, Unai, Imanol eta Mikel ikasleen artean egindako txostena.

Nahiko presaka egina, beraz, iruzkinak ongietorriak dira hobetzeko!


Web 2.0 Txostena

1.0 eta 2.0 Webak

Not in Words (www.notinwords.com) web orrian, beraiek dioten bezala, gauzak hizkuntza unibertsalarekin esplikatzen dituzte, irudien hizkuntzarekin.

Oraingoan 1.0 weben eta 2.0 weben arteko ezberdintasunak azaltzen dituzte. Beraiek dioten bezala, irudiekin eta era argi batean erakusten dute web orrien eguneraketa prozesua.

1.0 web orrietan, informazioa web orritik ikusleengana doa informazioa beti. Argazki, irudi, bideo eta gainontzekoak web orritik bisitariarengana doa. Beste era batera esana, informazioaren bidalketa norabidea bakarra da.

2. 0 Web orrietan, berriz, informazioa web orritik bisitariarengana doa, baina bisitariek ere informazioa jasotzeaz gain, bidali egin dezake. Hortaz, informazioaren bidalketa norabidea bi zentzutakoa izango da. Honek, beste gauza batzuen artean, bisitariek, informazioa irakurtzeaz gainera, berain informazioa, bideoak, argazkiak… elkarbanatu ditzakete.

Mota honetako web orriak izan ziren blogak, foroak eta abarri zentzua eman ziotenak, bisitariek, irakurtzeaz gainera, beraien iritzia parteka baitezakete. Era berean, 2.0 webaren hedatzearekin, sare sozialak gero eta ezagunago eta hedatuagoak dira.

Informazio gehiago nahi? Bideo honek argituko dizu!

                 

Web 2.0 eta Eskola

     Ondorengo bideoan ikus dezakegu Web 2.0 aren garrantzia hezkuntza arloan. Bideo honek Web 2.0-ri buruz hitz egiten du azalpen txiki bat emanez. Horretarako teknologien munduan zer nolako aldaketak egon diren, non erabiltzailea paper pasibo batetik, (bakarrik begiratzen,irakurri zuen), aktibo batera (non parte hartzen dute edukiak sortzen eta banatzen dituztelako, erlazionatzen direlako eta bere iritziak ematen dituztelako) pasatzen dira, eta horrez gain zer nolako eraginak sortu dituzten aldaketa hauek azalduko ditu. 

Bideo honetan lau osagairi buruz hitz egiten da: erabitzaileak (usuarios), zerbitzuak (servicios), tresnak (herramientas) eta baliabideak (medios) eta era berean azalduko du nola dagoen oinarrituta Web2.0 osagai hauetan adibide batzuekin azalduta.

                    Web 2.0 y Educación from xardesvives on Vimeo.