Sistema eragilea

    Ordenagailuaren funtsezko softwarea da, sistemaren ulermena eta erabilpena errazten baitu. Adibide gisa, erabiltzaileari sistema ulertzeko eta erraz erabiltzeko bitartekari grafikoak ematen dizkio. Erabileraren ikuspuntutik begiratuta, ordenagailuaren baliabideak erabiltzeko aukera ematen duen errutina multzoa da. Hardwarearen osagaiak (CPU, memoria, periferikoak, bideo-sistema, etab.) kontrolatu eta funtzionamendu egokia ziurtatzen du. Erabiltzaileari, hardwarearen zailtasunak ezkutatzen dizkio, horrela erabiltzaile eta ordenagailuaren arteko komunikazioa erraztuz.

Sistema eragilearen oinarrizko funtzioak.

     › Erabiltzailearen eta ordenagailuaren arteko komunikazioa bermatzea: horretarako, komando-lerro bitartekariak edo bitartekari grafikoak erabiliz.

     › Ordenagailuaren hardware-gailuak kudeatzea: programaren eta hardwarearen arteko bitartekari lanak burutzen ditu.

     › Disko-fitxategiak kudeatzea: informazioa diskoetan gordetzeko, informazioa konpartimendu logikoetan biltzen ditu.

     › Erabiltzaileen programei laguntza eskeintzea: beste software programei zerbitzuak eskeintzen dizkie, besteak beste, fitxategiak zerrendatu, diskoan grabatu, etab.

     › Akatsen antzematea eta berreskurapena: sistema informatikoa martxan dagoen bitartean, hainbat akats gerta daitezke. Sistema eragilearen lana horren aurrean, akatsa sahiesteko erabaki egokia hartzea da, ahalik eta kalte txikien jasan dezan.

Sistema eragilearen osagaiak.

     Hiru osagai nagusi bereizi daitezke:

     › Nukleoa: CPUaren kontrola eta exekutatu beharreko prozesuak kudeatzen ditu.

     › Zerbitzuak: hauen bidez, erabiltzaileak sistema eragileen baliabideak erabiltzeko eukra du.

     › Komando itzultzaileak: ordenagailuak ulertzen dituen lengoaiara itzultzen ditu goi-mailako komandoak.

Sistema eragileen bilakaera historikoa.

     Sistema eragilea azaldu baino lehen, harwarea “eskuz” kudeatu behar zen, programatzaileek txartel zulatuetan (0,1) idazten zutelarik. Baina 50. hamarkadatik aurrera, sistema eragilearen beharra agertu zen. Urte horietan ikusi zen, sekuentzialki errepikatzen ziren ariketak baino ez zirela exekutatzen, beraz, sistema eragileak errepikatu beharreko eragiketa horiek guztiak biltzeko sortu ziren. Sistema eragileen bilakaera, hardwarearen bilakaerarekin bat egiten du. Lau belaunaldi bereiz daitezke hardwareari dagokionez:

     › Lehenengo belaunaldia (1945-1955): lehenego konputagailuetan huts-balbulak erabiltzen ziren. Datuak sartzeko, txartel zulatuak erabiltzen ziren, horrela, prozesu berdinak errepikatzeko ez zegoen datu guztiak berriro sartu beharrik.

     › Bigarren belaunaldia (1955-1965): huts-balbulak utzi eta transistoreak erabiltzen hasi ziren. Sistema eragileak lanen arteko trantsizioak azkartzeko diseinatu ziren.

     › Hirugarren belaunaldia (1965-1980): Zirkuitu integratuak erabiltzen hasten dira, ordenagailuaren tamaina eta kostua txikituz. Belaunaldi honen sistema eragileen ezaugarri nagusiak, askotariko programazioa eta askotariko prozesaketa dira. Programak batera exekutatzen dira. Konputagailu multzoak kudeatu zituen lehen sistema eragilea IBMren OS/360 izan zen.

     › Laugarren belaunaldia (1980tik aurrera): Ordenagailu pertsonalen belaunaldia da. Edozein erabiltzailek ordenagailua erabil zezan, bitartekari grafiko sinpleak erabiltzen hasten dira. Baina oraindik banako ordenagailuetan lan egitetik sarean lan egitera pasatzeak arazo asko ekartzen ditu.

Sistema eragileen sailkapena.

1) Erabiltzaile kopuruaren arabera. Sistemaren baliabideak batera erabiltzen dituzten erabiltzaileen arabera, honako sailkapena egin daiteke:

     › Erabiltzaile bakarreko sistema eragileak. Hauek erabiltzaile bakarra onartzen dute. Erabiltzaileen ardurarik ez izateak sistemaren jarduera errazten du. Mota hontako sistema eragile ezagunenak honako hauek dira: MS-DOS, MS Windows 95, 98, Me, NT 4.0 Workstation eta Windows 2000 Professional.

     › Erabiltzaile askoko sistema eragileak. Sistema eragile hauek erabiltzaileak bereizten ditu, eta horretarako, erabiltzaileak sisteman sartzerakoan, baimentze-mekanismo bat abiarazten da, pasahitzetan oinarritutakoa.

2) Ataza edo kopuruaren arabera. Sistemak aldi berean exekutatzen dituen programen arabera, honako sailkapen hau egin daiteke:

     › Ataza bakarreko sistema eragileak. Programa exekutatzean, ataza bakarreko sistema eragileak programa horri eskeintzen dizkio hardware-gailu guztiak.

     › Ataza askoko sistema eragileak. Prozesu multzoak batera exekutatzen ditu. Mota hontako sistema eragile ezagunenak: MS Windows 4.0 workstation, MS windows NT server, Windows XP professional, UNIX, Novell, etab.

     › Ataza askoko eta denbora partekatuko sistema eragilea. Prozesu jakin bati eskeintzen dio prozesadorearen kontrola, denbora tarte jakin bakoitzeko.

3) Prozesadore kopuruaren arabera. Sistema eragileak kudeatu ditzakeen prozesadore kopuruaren arabera, honako sailkapena egin daiteke:

     › Prozesadore bakarrekoak. Prozesadore bakarra kontrolatzeko gai da.

     › Prozesadore askokoak. Prozesadore askoko sistema eragileek CPU askoren artean banatzen dituzte lanak, eta prozesuak aldi berean exekutatzen dituzte. Sistema eragile ezagunenak honako hauek dira: Windows XP, GNU/LINUX, UNIX eta Solaris.

Sistema eragileen familiak.

     Hiru familia haundietan banatu daitezke: UNIX (GNU/LINUX), Microsoft eta bestelakoak.

     › UNIX eta GNU/LINUX sistema eragileak. UNIX sistema eragilea 60. hamarkadan sortu zen. Linusek MS-DOS sistema eragileak makinaren baliabideei ateratzen ez ziola ikusita, MINIX sistema eragilea erabiltzea erabaki zuen. MINIX sistema UNIX esperimentala zen. Baina MINIXek ez zuen oraindik linusen betebeharra asetzen. Horretarako Linusek bere sistema eragilea garatzen hasi zen. LINUX sistema eragile baten nukleoa besterik ez da. Nukleo hori GNU proiektuaren barruan garatutako aplikazioekin batuz gero, GNU/LINUX sistema eragilea lortzen da.

     › Microsoften sistema eragileak. 1975Ean Bill Gatesek eta Paul Allenek BASIC programazio-lengoaia asmatu zuten, eta era berean Microsoft enpresa sortu ere. 1977An FORTRAN programazio-lengoaia plazaratu zuten. 1980an , IBM enpresak Microsoft kontratatu zuen PC-entzako sistema eragilea garatzeko. Urrengo urtean, IBMk plazaratutako ordenagailuek, Microsoftek ekoiztutako sistema eragilea zuten: MS-DOS (ataza eta erabiltzaile bakarreko sistema eragile ezagunena). 1985. urtean berriz, Windows sistema eragilea plazaratu zuten, eta Applen bitartekari grafikoen aldeko apustua egin zuten. Windows 95a, sistema eragile berritzat jotzen da, naiz eta MS-DOS sisteman oinarriturik egon. Baina MS-DOS sisteman oinarriturik ez dagoen lehen sistema eragilea Windows XP da. 2007. urtan Windows Vista agertzen da.

     › Bestelako sistema eragileak. IBMren eta Microsoften ituna apurtu zenetik, IBMk bere sistema eragileak garatzen ditu.

Sistema informatikoak

    Hasiera batean, informatika, informazioa automatikoki kudeatzeko zientzia modura definitu zen. Baina gaur egun hori baino askoz ere gehiago da. Esan daiteke, informatika ordenagailuen zientzia modura definitu daitekeela, eta ezin da komunikazioa, telefonia, internet, etab, informatika gabe ulertu.

     Informatikaren bilakaera, kalkulu matematikoak egitetik hasten da, lehenengo kalkulagailua Abakoa izanik. Hortik aurrera, eta algoritmoetan oinarriturik modu ezberdineko makinak sortzen joan ziren. Lehen ordenagailua berriz, elektronika modernoaren garapenarekin batera azaldu zen, eta etengailu elektrikoen bitartez, korrontea igarotzeari=1 eta ez igarotzeri=0 esleitzea erabakitzean datza. Etengailu horien modernetzearekin batera, ordenagailuaren etekina hobetuz joan da.

     Ordenagailuen garapena, teknologiaren garapenarekin bat egiten du, eta bost belaunalditan ezberdindu daiteke:

     › Lehenengo belaunaldia (1940-1952):

Huts-balbulez osaturik daude, eta erabilera zientifiko naiz militarrerako sortuak dira.

     › Bigarren belaunaldia (1952-1964):

Huts-balbulak alde batera utzi eta transistoreak erabiltzen hasten dira, baita lehenengo ordenagailu komertzialak azaldu ere. Sistema eragilea azaltzen da.

     › Hirugarren belaunaldia (1964-1971):

Zirkuitu integratuak erabiltzen hasten dira. Honek ordenagailuen tamaina eta kostua txikitzeaz gain, ordenagailuaren etekina hobetu zuen. Lehenengo programa komertzialak agertu ziren.

     › Laugarren belaunaldia (1971-1981):

Mikroprozesadorea azaltzen da, bertan ordenagailuaren oinarrizko elementuak biltzen direlarik. Ordenagailuaren eta erabiltzailearen arteko komunikazioa bideratzen duten periferikoak hobetzen dira.

     › Bosgarren belaunaldia (1981. urtetik aurrera):

Software komertzialak eta libreak gero eta garrantzi handiagoa dute.

Ordenagailuaren eta erabiltzailearen arteko komunikazioa bermatzeko, bitartekari grafikoak erabiltzen dira.

     Mikroprozesagailuei esker, ordenagailu pertsonalen iraultza etorri zen. 1977an Apple Computer enpresa sortu zen, eta hortik aurrera, ordenagailua etxeko beste edozein tresna elektroniko bezala saltzen hasi zen. Apple I ordenagailua plazaratu ondoren, mota ezberdinetako ordenagailu pertsonalez bete zen merkatua. Honek estandarizazio falta ekarri zuen, hau da, fabrikatzaile bakoitzak konfigurazio eta lengoaia ezberdinak erabiltzea.

Estandarizazioa 1981ean etorri zen IBM enpresaren eskutik. Epe laburrean, merkatuaren erreferentzia-eredu izatera iritsi zen, guzti hori, Intel 8088 mikroprozesadorean oinarriturik eta Microsoft enpresaren DOS sistema eragilea erabilita. PCarekin batera, programa klasikoak agertu ziren (datu baseen programak, kalulu horriak, testu-prozesadoreak...). Bitartekari grafikoak, multimedia-sistemak eta baita internetek ere izugarrizko aldaketak eragin dituzte ordenagailuetan.

Ordenagailuaren osagaiak: Hardwarea eta Softwarea.

     › Hardwarea: Ordenagailuaren zati fisikoa da eta osagai fisiko hauek osaturik dago:

      -Prozesadorea (CPU): Ordenagailuaren funtsezko osagaia da. Prozesu eta lan guztiez arduratzen da, baita memoria eta informazioaz ere.

      -Memoria: Byte-etan kudeatutako informazioa biltegiratzeko erabiltzen da. Biltegiratu daitezkeen byte kopuruak osatzen edo mugatzen dute memoria ahalmena. Bi memoria mota aipatu behar dira: 1) Kanpoko biltegiratze-memoriak, hau da, DVD, disko gogorrak, disketeak eta abar. 2) eta memoria nagusia, barruko memoria da eta informazioa aldi baterako gordetzen dituena. RAM memoria, memoria nagusi gisa da ezaguna. ROM memoria berriz, irakurtzeko besterik ez da eta sistema informatikoa abiarazteko erabili ohi da.

      -Sarrera/Irteera unitateak eta busak: S/I unitateak, prozesadorea eta beste barruko osagaiak periferikoeki eta biltegiratze-memoriekin komunikatzeko balio dute. Busa berriz, konputagailuen osagaien arteko komunikazio-bide nagusia da.

      -Periferikoak: Erabiltzailearen eta ordenagailuaren arteko komunikazioa bideratzen dute.

     › Softwarea: Ordenagailuaren zati fisikoen funtzionamendu egokia bermatzen duen zati ez-fisikoa da. Softwareak hiru informazio mota biltzen ditu: datuak, sistema eragileak eta aplikazioak. Bi Software mota bereiz daitezke: 1) Aplikazioetara zuzendutako softwarea: datu-baseak, testu-editoreak, etab. 2) Sistemaren softwarea: sistema eragileak, utilitateak, etab.

     Erabiltzaileak eta ordenagailuak hizkuntza ezberdinak erabiltzen dituzte, eta kodifikazio-sistemen bitartez, erabiltzailearen hizkuntza, ordenagailuak uler dezakeen hizkuntzara bihurtzen du.

Educacontic

Web orri honetan aurkitu dezakegu edozein informazio ikt-ei buruz  eta erabiltzeko adibide batzuk. Gainera web orri honetan harpidetzeko aukera ematen digu, lankidetza bat sortuz, (adibidez blogaren laguntzarekin,twitterrenarekin  eta facebookenarekin ere eta beste baliabideei esker). Baliabide interesgarria da irakasleentzako baina  edozein pertsona erabili  dezake. Aukera asko ematen digu katalogo handi eta beteta duelako, honi esker garaiko baliabide interesgarrienak aurkitu ditzakegulako. Edozein blog bezala erabili dezakegu gure iritziak emateko eta besteen iritziak irakurri ditzakegu ere elkarrekiko ikaskuntza bat sortuz, non ikaskuntza hau egunerokoa izango da. Oso baliabide interesgarria da, tresna teknologikoek lankidetza moduan ikasteko laguntzen gaituztelako.

Educacontic                                    http://www.educacontic.es/

Cscl Espazio batean lan egiteko erabiliko ditugun tresna teknologikoen ezaugarriak.

Ø  Bere erabilera erreza eta eraginkorra izan behar da.

Ø  Osagaien, edukien eta egituren birrerabilpena baimendu behar digu.

Ø  Pertsonen, taldeen eta eginkizunen arteko kudeaketa egiten utzi behar digu.

Ø  Materialak eta informazioa antolatzeko lagundu behar digu.

Ø  Ikasleen eta prozesuaren ebaluaketa erraztuko digu.

Ø  Komunikatzeko prozesuak erraztuko dizkigu,( tutoretzaren bidez).

Ø  Hardware-sofware libreak erabili ditzakegu lizentzia pribatuez gain.

Ø  Iraunkorrak izan behar dira.

Ø  Aldiak, etapak eta zereginak era argi batean azalduta egon beharko lirateke.

Kooperazioa vs Lankidetza

     Kooperazioa helburu batzuk lortzeko elkarlanean aritzea da, helburu hauek berdinak izango dira taldekide bakoitzarentzat. 

     Lankidetza ordea, bizi modu bat da non bakoitza bere ekintzen ardura duen eta era berean giza baliabideak garatzen diren, hau da, gainontzekoen ikaskuntza, ahalmenak eta ekarpenak aintzat hartuz.
     
     Ikaskuntza kooperatibo eta lankidetzazko ikaskuntzaren desberdintasunak:

• Ikaskuntza kooperatiboan irakasleek paper oso garrantzitsua dute, zereginak planteatu, lanak antolatu eta helburuak proposatzen dituzte.
• Lankidetzazko ikaskuntzan taldeak autonomoagoak dira lan egiteko era desberdinak erabakitzeko   eta irakasleak laguntzaile bat bakarrik izango dira. 
• Ikaskuntza kooperatiboa talde lanean oso adituak ez diren ikasleekin erabiltzen da. 
• Lankidetzazko ikaskuntza, ordea, talde lanean adituak diren ikasleetan erabiltzen da. 
• Kooperatiboa prozedura multzo bat da.
•  Lankidetzazko ikaskuntza ordea filosofia bat da.

Elkarrekiko Ikaskuntza eta Ikt

     Gure klaseetan Ikt-ek sartzeko erabakitzen dugunean kontuan hartu beharko ditugu zer nolako ondorioak ekarri ditzaketen arlo teknologiko eta pedagogiko batean. Erabilitako heziketa estrategiaren arabera eredu pedagogiko bat edo beste bat erabiliko dugu. Horregatik aurkitu ditzakegu aukera desberdinak helburuen arabera, hauek izango dira:

     (CAI) Computer Aided Instruction edo Trebakuntza Prozesuak, zein bere helburu nagusia ezagutzak eskuratzea izango da era mekaniko bat erabiliz, non lortzen dituzten emaitzei esker  jakingo dute hurrengo ariketara pasatu dezaketela edo/eta birpasatu behar dutela. Horretarako baliabide desberdinak baliatuz, adibidez EAO (Enseñanza Asistida por Ordenador) asken finean (Konduktismoan oinarrituta baitago.)

     (CSCW) Computer-Supported Cooperative Work edo Lan Kooperatiboen Prozesuak, non ordenagailuei esker lankidetza garatuko da, horretarako barneratuta ditugun kontzeptuen egokitzapenak  erabiliko ditugu. Estrategia honen helburua ez da izango ikaskuntza bat edukitzea baizik eta ikaskuntza horretara heltzeko erabili ditugun tresnak, hau da elkarlana, koordinazioa,(taldekideen artean) eta zereginen banaketa…. (Kontruktibismoan oinarritua.)  

     (CSCL) Computer Support for Collaborative Learning edo Elkarlaneko Prozesuak, estrategi honen bidez ikasleen gizabanako eta taldeko gaitasunak garatuko ditugu. Honi esker heuren arrazoitzeko eta nor  bere buruarekin arduratsu izateko gaitasunak landuko ditugu eta era berean taldearen eta bakoitzaren hazkuntza lortuz. Estrategia hau lantzeko tresna desberdinak erabili ditzakegu, batetik Bersatide eredua. Tresna honek pauso batzuk  proposatzen digu hausnarketa, bilaketa, diseinu eta baliabide eta garapenaren inplementazioan oinarritua. Bestetik elkarlan teknikak, hauek izanda:

• Jigsaw, taldekideen arteko banaketa ematen da non taldekide bakoitzak bere zatiaren arduraduna izango den eta bukatzerakoan talde lana osatuz. 
• Brainstorming, bakoitza idei desberdinak proposatzen ditu gustion artean adostasun batera heltzeko. 
• Piramide, era honetan bakoitza arazo bati konponbide bat bilatzen dio. Bilatuta dagoenean, beste taldekide batekin adostutako konponbide berri batera,( bion artean osatutakoa) heltzen dira eta horrela talde osoak iritzi berdina eduki arte.

Teknologia eta ikaskuntza Pentsamendurako Ikastetxeetako ikasgelan

     Testuak Pentsamendurako ikastetxeetaz hitz egiten du, batez ere, EEBBetako Nashvilleko mota honetako ikastetxeetaz. Hauen helburua curriculumaren, irakaskuntzaren, ebaluzazioaren, garapen profesionalaren eta komuniteatean partehartzearen egitura aldatzea da, ikasleei ahalmen eta konfiantza nahikoan emateko XXI. mendean aurrera ateratzeko.

     Gero eta hedatuago dauden ikastetxe hauetan, irakaskuntza ikasle zein jakintzan dago zentratuta. Ikasleei dagokienez, kognizio eta kurrikulumaren garapenarekin erlazionatutako hainbat ikerketekin, irakaskuntza eraginkorrarekin eta ebaluazioarekin laguntzen zaie. Jakintzaren kasuan, bai pentsamenduak baita ikasten ikasteak ere oinarri kognitibo bat eskatzen duela kontsideratzen da, ondorioz, diziplina tradizionalak beharrezkotzat jotzen dira: matematika, zientziak, literatura edo historia adibidez.

     Honekin guztiarekin, ikasleek, materia goitik bera ikastea baino, printzipio sakonak edo ideia handiak ulertzea bilatzen da. Horretarako, ikasleen arteko ikerketa eta elkarlana bultzatzen da. Galdera konkretu batzuei erantzuna emateko beste galdera batzuk planteatzen dituzte. Talde bakoitza galdera horietako bat erantzuten saiatu ondoren, taldekideak aldatu, eta talde berrietako partaideak, beraien lehengo taldean ikasitakoa irakatsiko die taldekide berriei. Horrela, ikerketan aurrera jarraitu ahalko dute, beraiek lehen ikasitakoarekin, baita, taldekide berriek irakatsitakoarekin ere.

     Ikastetxe hauetan irakasle eta zuzendarien lana garrantztisua bada ere, teknologien erabilera da nagusi. Honen laguntzaz, problemak aurkezten dituzte; ikasleek ikaskuntza hobetzeko baliabideak aportatzen dituzte; retroalimentazioa, pentsatzea eta gainbegiratzeko aukera ematen dute; eta, beste ikasleekiko, irakasleekiko, komunitatearekiko eta abarrekiko bakardadea garaitzea lortzen da.

     Problemak proposatzerakoan, teknologia erabilera oso anitza izan daiteke, eta ikastetxe hauek iturri asko dituzte eskuragarri: bideoak, telesailak, web orriak, datu base espezialiatuak, eta baita teknologia tradizionalak ere, zaharrak izanagatik ez dutenak zertan okerragoak izan behar.

    

     Ikaskuntza hobetzeko baliabideak eskaintzeko, aurretik aipatutako problemetan oinarritutako ikaskuntza alde batera utzi, eta teknologia, proiektuetan oinarritutako ikaskuntza bultzatzeko erabiliko da. Kasu honetan, beraien inguruko problemei irteera bilatzea eskatzen da, bizipen eta pertsonalizazioari esker ikastea lortuz.

    

     Teknologiaren laguntzaz, beraiek egindako lanak zuzentzeko aukera izango dute. Lor dezaketen informazioarekin, gauzak gehitu, kendu, zuzendu edo ebaluatu ditzakete, ondo egindakoa eta gaizki egindakoa ikusi ahal izateko. Beraz, teknologiaren bidez retroalimentazioa, pentsatzea eta gainbegiratzea lortzen da. Atal honetan, interesgarriak dira SMART, pentsamendua bultzatzeko, eta CSILE, retroalimentaziorako programak.

     Azkenik, bakardadea saihesteko, komunitateen sorrera bultzatzen du, bai ikasgela barruan, ikasgela mailan, baita maila zabalagoan ere, inguruko zientzialari, familiakide eta abar barneratuz.

     Dena dela, eta lehen hain garrantzitsuak ez direla esan arren, irakasleen lana garrantzitsua da. Teknologia ezinbesteko bada ere, irakasleak izango dira hori erabiltzen jakin behar dutenak, eta nola erabili transmititu behar dutenak. Hortaz, aipatu beharra dago, aurreko honek guztiak, beraiei ere laguntzen diela beraien garapen profesionalean. Izan ere, umeek ikasi behar dutena ikasi ahal izateko, irakasleek aurretik prestakuntza bat izatea beharrezkoa da, umeek egingo dutenaren antzekoa aurretik eginez. Hortaz, teknologiak erabiltzen jakin beharko dute, programak ezagutu eta erabili beharko dituzte eta, era berean, beste irakasleekin komunitateak sortzeko aukera izango dute, beraien arteko talde lana eta laguntza ahalmena sustatuz.

           

           

What is Web2.0? (JISC-eko artikulua)

     Web2.0 terminoa 2004an esan zen ofizialki lehen aldiz. Sentsazio bat azaldu nahi izan zen izen berri honekin eta asko zabaldu da. Baina zer da?

     Izan ere, orain Web1.0 deitzen zaion hori ere "edonork editatu ahalko zuen informazio leku bakar eta globala" izateko jaio zen. Besterik gabe, webaren patua orain gutxi erdiesten hasi da. Beraz, Web1.0 eta Web2.0 garapen faseak dira, ez kontrajarritako gauzak.

     Enpresa ugarik marketina egite aldera 2.0 izatea egozten diete beren web zerbitzuei, horregatik, garrantzitsua da bata eta bestea bereizten dituzten ezaugarriak zehaztea.

     Erabiltzailearen apartehartzea gehitu da. Lehen (Web1.0) web orriaren sortzaileak baino ez zeukan edukia aldatzeko aukerarik, baina orain, blogetan adibidez, edonork iruzkinak egiteko aukera du. Blogaren ezaugarri aipagarriak dira premalink-ak, trackback-a eta blogroll-a... Blogetan sindikatzeko aukera ere badago eta milaka blog eta bloglariren arteko harreman sare horri blogosfera deitzen zaio.

     Wikietan, berriz, edonor sartu daiteke editatzera eta, bandalismorik jasanez gero, wikiaren historian atzera egiteko aukera dago. Wikiek duten irekitasuna oso interesgarria da kolektiboaren ahalmena aprobetxatzeko eta edukiari egindako erasoak erabiltzaileen bidez nahiko azkar konpontzen direla ikusi da. Edonola ere taldeko wikiak egin daitezke, sartzeko baimena behar dutenak.

   Blogek eta wikiek hezkuntzan eragina daukate, izan ere, irakurketa soilaren ordez, ikaskuntza prozesuak elkarrizketa bihurtzen dituzte. Baina ez da pentsatu behar ikasleei ordenagailuak eman eta automatikoki gustura ikasiko dutenik. Badira ordenagailuak eskoletan erabiltzen hasi orduko interesa galdu egingo dutela pentsatzen dutenak.

     Interneteko informazioa antolatzeko beste era bat tag-ak dira. Eduki bati (web orri, argazki, bideo...) gako hitzak egokituz, gako hitz bera duten beste edukiekin batera lotu daiteke eta, oraindik formetan adostasunik ez badago ere, oso teknika erabilgarria da.

     Informazioaren markatze hau bi eratakoa izan daiteke: norbanakoa edo taldekoa. Norberak bere gogokoak pilatzen eta antolatzen baditu ere, badaude guneak interneteko edukiak taldearen erreferentziekin antolatzen dituztenak. Era horretan, erabiltzailea iritsi orduko antolatuta dago informazioa, nolabaiteko "inteligentzia kolektiboz". 

     Baina norena da informazio hori guztia? Interneten jartzen ditugun datu asko enpresa pribatuen eskutan daude. Jabetza estilo berriak sortzen ari dira (creative commons...) eta intimitate estiloa ere aldatzen ari da (facebook...), baina eztabaida begibistakoa da. Edonola ere, badago informazioaren jabetzari baino gehiago eskuragarritasunari, kontrolari, garrantzia ematen dionik. Eta informazio hori galduko balitz?


      Izan ere, larritzeko modukoa da ezagutza hori guztia hain formatu kalteberan dagoela pentsatzea... Kardinalitatea da kontzeptu garrantzitsu bat: eduki informatiko batek sareko zerbitzarietan zehar dituen kopia kopurua. Baina, nahikoa al da hori? Zein da gorde behar den informazioa? Web2.0an ikusentzunezko edukiek garrantzia handia dute eta sarritan erabiltzailearen esperientzia da garrantzia duena, alegia, egiten duen bidea. Nola gorde liteke hori? Bestalde informazioa pertsona ugariren arteko harremana kontuan hartu gabe gordetzen bada, konektibitate hori gabe, esanahi asko galtzen da. Etorkizuneko historialarientzat, adibidez, oso interesgarria izango da jendeak google-en egin dituen bilaketen zerrenda begiratzea. Beraz, informazioaren gordetze hori ez da dokumentu bakoitzaren kopia bat era seguruan gordetzea bezain erraza. Orokorrean, artxiboen aurreko egoerak berreskuratzeko teknologiak garatzen hasi berriak baino ez dira.

     Horrelakoak eta gehiago aipatzen dira irakurri dugun JISC-eko artikulu interesgarrian.

Zer da Web2.0? (Manuel Arearen bideoa)

     Manuel Arearen bideo honetan Web2.0 deitzen zaiona zer den eta zehazki hezkuntzan zein eragin duen azaltzen du.

     Ez da ezer fisikoa, baina gizakiek lan egiteko gune berria da. Ez da estatikoa, baizik eta aldaketa jarraia duen gauza, beraz, Web2.0 deitzea gaur egun ezagutzen dugun Internet adierazteko modua da.

     Orain Web1.0 deitzen zaion horretan nagusiki irakurri egiten zuen erabiltzaileak, orain dela hamar bat urte. Gaur egun, ordea, irakurri eta idatzi egiten da eta horrek aldaketa sakonak dakartza. Horregatik Web2.0 deitzeko beharra sentitu da.

     Hezkuntzaren esparruan oso interesgarria da sarean ibiliz ikastean gertatzen dena. Ikasleek informazioa bilatu (idatzizko edo ikusentzunezko testuak) eta irakurri ondoren konpartitu egiten badute, komunikatzen badira, ikaskuntza sakonagoa gertatzen da.  Ikuspegi konstruktibista batez irakasteko oso interesgarriak dira blogak eta wikiak bezalako erremintak bakarka eta, batez ere, taldean lan egitea errazten baitute.

     Baina jakina, irakasleak blog eta wikien sortzaile izan behar du ikasleak erreminta hauekin lanean jarri aurretik. Eta irakasleak lortu behar du ikasteko esparruak ireki izatea, bai internet barruko nabigatze librea eta bai ordenagailutik kanpoko elkarrekintzak naturalak izatea, salto handirik suposatu gabe.

     Web2.0 edo eLearning2.0 garaiko irakasleak, bestalde, ez ditu bere klasean sorturiko baliabide didaktikoak beretzat gordeko (copyleft...). Interneten jarriko ditu besteei eskaintzeko eta, era berean, eskuragarri izango ditu besteen materialak eta esperientziak.

Oinarrizko informatika kontzeptuak (3 PPTak)

     Gure moodle-ean ikusi ditugun power point-etan ordenagailuen, periferikoen eta beraien arteko loturen inguruko informazioa dago.

     Lehenik hardwareen osagaiak aipatzen dira: oinarri-plaka, memoria nagusia, bigarren mailako memoria (CD, DVD, pendriveak...), preiferikoak (inprimagailuak, kamarak, eskanerrak...)... Eta ondoren softwareak zer diren eta zein toki duten.

    Bigarren power pointean interneten historia laburra eta gaur egungo erabilera azaltzen dira. Intranet-a ordenagailu jakin batzuen arteko “interneta” litzateke, Internetarekin lotuta dagoena, pasarela eta firewallen bidez babestuta. Eta internet zerbitzuen arteko ezberdintasunak ere aipatzen dira: azaleraren arabera (LAN, BAN CAN, MAN, WAN), abiaduraren arabera (unitatea: Mbps edo Gbps) eta baita topologiak edo ordenagailuak konektatzeko erak ere (izar itxuran, sare edo malla, bus, eraztun, zuhaitz egituran...)

     Azkenekoan, berriz, ordenagailuaren IP-a zer den, nabigatzaileak, bilatzaileak zer diren eta nola funtzionatzen duten, fittxeroen partekatzea, emaila... aipatzen dira eta amaieran iturri telematiko interesgarrien zerrenda eskaintzen da.

Bigarren klasean ateratako ondorio batzuk...

     “IKTak lehen hezkuntzan” irakasgaiaren bigarren klasean (2011-10-18) besteen teknografiak ikusi eta gureari falta zitzaizkion gauza batzuk ikusi ditugu.


     Guk aurretik jarrita genituen gauzak, eta gainera falta zaizkigun gauzak ikusita, argi dago irakasleek izan behar duten aurretiazko prestakuntza ugaria eta zabala dela. 


     Besteak beste, gizakiaren garapenarekin batera, teknologia ere garatzen doala argi ikusi dugu, eta garai batean,  tresna teknologikoak gauza gutxi batzuentzat erabiltzen baziren ere, eta pertsona gutxiren esku bazeuden ere, gaur egun, jende askok ditu eskura eta edozertarako erabiltzen dira. Horregatik, hezkuntza ere ez da atzean geratu, eta bertan ere garrantzitsua da garai berrietara egokitzen jakitea, eta beharrezkoa dena ikastea.


     Egokitzapen honek buru hauste asko ekarri baditzake ere, argi dago, ondo erabiliz gero, teknologia tresna ezin hobea dela hezkuntzarentzat. Abantaila batzuk aipatzekotan, ezagunena informazioaren eskuragarritasuna da, izan ere, internetekin dena eskura daukagu. Informazio gehiegi, agian? 


     Beste abantailak ere baditu, umeen motibazioa bultza dezakete, lana erraztu dezakete, eta azken finean, esperientzien bidez ikastera lagun dezakete. Era berean, multialfabetizazioa bultzatzen du, teknologien erabilerarekin ikusentzunezko hezkuntza, hezkuntza digitala eta hezkuntza informazionala bultzatzen baitira.


     Azkenik, aipatu beharreko beste ezaugarri positibo bat, klaseko elkarlana bultzatu dezakeela da, eta era berean, elkarlan edo taldelan horretan lagundu. Hala ere, gai hau oso zabala izan daiteke, horregatik, hurrengo postetan argituko dugu. 


     Ondorio moduan: teknologia, gizakia bezala, garatzen doa etengabe eta eskaintzen dituen gauza onei etekina ateratzea lortu behar da. Gizarteko arlo guztietan eta hezkuntzan batez ere! Horregatik, IKTekin lan egiteko, beharrezkoa izango dute, irakasleek, etengabeko egokitzapen eta ikaskuntza eta, era berean, teknologia guzti hau ondo erabiltzen jakitea irakaskuntza hori egokia izan dadin.

Garaien aldaketa, analogiatik teknologiara

Hobeto ikasten da ordenagailuekin?

     GROS, Begoña (2000). El ordenador invisible. Hacia la apropiación del ordenador en la enseñanza. Barcelona: Gedisa. Ediuoc.

     Liburu honetako 5.kapitulua galdera honi erantzuten saiatzen da: Hobeto ikasten al da ordenagailuekin? Erantzun zaila edo galdera desegokia.

     Kontua ez da ordenagailuekin ikasi daitekeen, baizik eta ordenagailuekin gertatzen den ikaskuntza nabarmenki hobea den. 

     Informatikak duen eragina zein den jakin nahi dugu, baina alfabetizazioak izandako eraginaren inguruan ere ez daukagu-eta ezagutza sakonik! Beraz, hain azkar aldatzen diren teknologien inguruan, alderdi zehatzak aztertzea da onena. Lehenik eta behin, hezkuntza eta irakaskuntza bidearen arteko harremanaz dauden hiru iritziak ezagutu behar ditugu:

     Irakaskuntza bideak gertatzen den ikaskuntzan eragina duela uste dutenak. Hauen arabera, bideak metodoa baldintzatu egiten du eta, ondorioz, ikaskuntza ere bai.

Bideak ikaskuntzan eraginik ez duela uste dutenak. Hauen ustez, berriz, erabilitako bideak instrukzioa garraiatuko dute, baina besterik ez. Ikaskuntza instrukzioaren baitakoa izango da. 

Eta bideak eragin dezakeela uste dutenak. Erdipareko iritzi honetan daudenek esaten dute erabilitako bideak irakaskuntza gidatzen ez badu ere, tresna horien ezaugarri batzuek eragina izan dezaketela ikaskuntzan.

     Eraginik bai edo ez, ordenagailuen ezaugarriak aztertzea beharrezkoa da, halanola: notazio mota ugariak (testua, irudiak, musika, bideoa...); dinamikotasuna (beste komunikabide batzuetan baino garrantzia handiagoa du denboraren dimentsioak); eta batez ere, interaktibotasuna.

     Ehundaka ikerketa egin dira ordenagailuen eta hezkuntzaren inguruan. Datu mordoa dago bilduta. Baina datu horiek nola interpretatu da arazoa. Ikerketa horien sailkapena egitea da bide bat eta ildo horretan proposamen ezberdinak daude: kronologikoki antolatzea; ikerketa motaren arabera (teorikoak, enpirikoak, ebaluazioak...); Ikerketa metodoaren arabera (kuantitatiboak, kualitatiboak, teoria kritikoak...); teknologia hauen kostua (ekonomikoa edo ekologikoa) ikaskuntzaren hobekuntzarekin alderatzen dituztenak; ikerketaren ardatzaren arabera (tresna, ikaslea, testuingurua)...

     Ez dago garbi, beraz, ordenagailuak erabilita gertatzen den ikaskuntza nabarmenki hobea den.

Zer nolako garrantzia dute IKTek egungo gizartean?

     Gaur egun, inor gutxik ulertu dezake bizi garen gizarte honetan teknologiarik gabe bizitzea, eta are gutxiago, teknologiarik gabeko gizarte bat. Hain daude teknologia horiek gure bizitzan sartuak, lanerako zein aisialdirako beharrezkoak bihurtu direla. Esan daiteke tekonologia horiek gure gizartea moldatu dutela.

     Teknologia horiek hor daudela jakinda, eta bertan geratzeko asmoa dutela jakinda, ezinbesteko bihurtzen da prestakuntza egokia edukitzea. IKTek informazioa lortzeko inoiz bezalako aukerak eskaintzen dituzte, baina informazio hori modu egokian prozesatzea da lortu behar duguna. Internetek eta baita beste teknologia batzuk ere, komunikatzeko gaur egun arte ezagutzen genituen moduak guztiz aldatu dituzte, eta ezin da jakin honek noraino eramango gaituen.

     Historian zehar, teknlogia desberdinek gizartea moldatu dute; inprentak, ezagutzaren zabalkuntza erakarri zuen; industrializazioak, ongi materialen eskuragarritasuna; irrati eta telebistak momentuan bertako informazioa. Beraz, IKTak gaur egungo gizartean eragin zuzena izango dute, dagoeneko lortu ez badute iada. Ez dezagun ahaztu teknologia eta gizartea eskutik doazela.

     Irakasleak menperatu beharreko teknologien zerrenda (hardware edo software):

• TV
• Mugikorrak, smartphoneak
• PCak eta periferikoak
• Tabletak
• Sare Sozialak
• Blogak
• GPS, maps,...
• Ebookak
• MP3, MP4
• Bideojokoak
• Pendriveak
• Proiektoreak, PDIak...

Konpetentzia digitala eta informazionala eskolan.

     Gaur egungo gizartean berrikuntza teknologikoak ezin ditugu utzi alde batera, ikasleentzat erakargarriagoa delako makina digital bat liburu bat baino eta barneratuta dutelako makinen eta teknologien erabilera euren egunerokotasunean tresna teknologiko ezberdinak erabiltze dituztelako, hau da: mp4, bideojokoak, ordenagailuak, internet, sare sozialak... hori dela eta jadanik hezkuntzan aldaketak daude. Garai batetan, irakasleak liburua besterik ez euskarri izanda, ezagutzaren iturri bakar bihurtzen ziren, gaur egun aldiz ugariak eta anitzak dira  iturri hauek, irakasle eta liburuez gain teknologia berriek eskaintzen duten aukera sorta, esaterako: internet, twiter, moodle..  Horregatik XXI. mendeko kultura, multimodala dela esan dezakegu adierazi, sortu, eta banatu daitekeelako era desberdinetan, papera edo/eta pantailan izan daitekeen bezala. Hau ikusi eta gero hezkuntzan alfabetizazio digital baten beharra zegoela konturatu ziren eta horregatik sortu zituzten hiru alfabetizazio desberdinak: ikus-entzunezkoa, teknologikoa eta informazionala:

• Ikus-entzunezkoa: Ikasleak testu audiobisualak analizatzeko eta sortzeko gaitasunak edukiko dituzte. 
• Teknologikoa:   Ikasleak informatika bere bariante desberdinetan erabil ahal izateko trebetasun batzuk garatuko dituzte. 
• Informazionala: Ikasleak informazioa bilatzeko eta aztertzeko konpetentzi eta trebetasun batzuk garatuko dituzte.

     Alfabetizazio honen helburu nagusiak Ikasleak ikasten ikastea da, hau da, bere bizitzarako iraunkorra izan behar duen auto- ikaskuntza garatzeko gaitasuna sustatzea, IKT ak eremu profesional batean erabiltzeko gai izatea informazioa esanguratsuena bilatuz eta informazioa azaldu eta adierazteko gai izatea.

     Helburu hauek lortzeko nahiz eta alfabetizazio digital bat egon, azpimarratzekoa da  irakasleak eta bere prestakuntzak duen garrantzia. Irakasle batek, formakuntza teknologiko minimo bat izan beharko luke, ikasleak ikasi behar dituzten edukiak menperatuak izan beharko ditu, horretarako irakasgaiekin loturiko materiala eta erreminta digitalak ezagutu behar ditu, ez bakarrik edukiak transmititzeko baizik eta baliabide hauek beste esparru batetan gauzatzeko edo erabiltzeko ikaslea gai izan dadin.

     Helburua ez da irakasleak soilik erreminta kontrolatzea eta ikasleari helburura heltzeko bide bakarra dagoela irakastea, baizik eta irakaslea gai izan behar du ikaslea baliabide ezberdinez janzteko lortu nahi duen metara heltzeko eta horretarako bide edo aukera ezberdinak dituela ohartarazteko.  Aberasgarritasuna egiten ikastean dago eta egite horretatik ikasitakoa esparru ezberdinetan erabiltzeko gaitasunean.