Sistema informatikoak

    Hasiera batean, informatika, informazioa automatikoki kudeatzeko zientzia modura definitu zen. Baina gaur egun hori baino askoz ere gehiago da. Esan daiteke, informatika ordenagailuen zientzia modura definitu daitekeela, eta ezin da komunikazioa, telefonia, internet, etab, informatika gabe ulertu.

     Informatikaren bilakaera, kalkulu matematikoak egitetik hasten da, lehenengo kalkulagailua Abakoa izanik. Hortik aurrera, eta algoritmoetan oinarriturik modu ezberdineko makinak sortzen joan ziren. Lehen ordenagailua berriz, elektronika modernoaren garapenarekin batera azaldu zen, eta etengailu elektrikoen bitartez, korrontea igarotzeari=1 eta ez igarotzeri=0 esleitzea erabakitzean datza. Etengailu horien modernetzearekin batera, ordenagailuaren etekina hobetuz joan da.

     Ordenagailuen garapena, teknologiaren garapenarekin bat egiten du, eta bost belaunalditan ezberdindu daiteke:

     › Lehenengo belaunaldia (1940-1952):

Huts-balbulez osaturik daude, eta erabilera zientifiko naiz militarrerako sortuak dira.

     › Bigarren belaunaldia (1952-1964):

Huts-balbulak alde batera utzi eta transistoreak erabiltzen hasten dira, baita lehenengo ordenagailu komertzialak azaldu ere. Sistema eragilea azaltzen da.

     › Hirugarren belaunaldia (1964-1971):

Zirkuitu integratuak erabiltzen hasten dira. Honek ordenagailuen tamaina eta kostua txikitzeaz gain, ordenagailuaren etekina hobetu zuen. Lehenengo programa komertzialak agertu ziren.

     › Laugarren belaunaldia (1971-1981):

Mikroprozesadorea azaltzen da, bertan ordenagailuaren oinarrizko elementuak biltzen direlarik. Ordenagailuaren eta erabiltzailearen arteko komunikazioa bideratzen duten periferikoak hobetzen dira.

     › Bosgarren belaunaldia (1981. urtetik aurrera):

Software komertzialak eta libreak gero eta garrantzi handiagoa dute.

Ordenagailuaren eta erabiltzailearen arteko komunikazioa bermatzeko, bitartekari grafikoak erabiltzen dira.

     Mikroprozesagailuei esker, ordenagailu pertsonalen iraultza etorri zen. 1977an Apple Computer enpresa sortu zen, eta hortik aurrera, ordenagailua etxeko beste edozein tresna elektroniko bezala saltzen hasi zen. Apple I ordenagailua plazaratu ondoren, mota ezberdinetako ordenagailu pertsonalez bete zen merkatua. Honek estandarizazio falta ekarri zuen, hau da, fabrikatzaile bakoitzak konfigurazio eta lengoaia ezberdinak erabiltzea.

Estandarizazioa 1981ean etorri zen IBM enpresaren eskutik. Epe laburrean, merkatuaren erreferentzia-eredu izatera iritsi zen, guzti hori, Intel 8088 mikroprozesadorean oinarriturik eta Microsoft enpresaren DOS sistema eragilea erabilita. PCarekin batera, programa klasikoak agertu ziren (datu baseen programak, kalulu horriak, testu-prozesadoreak...). Bitartekari grafikoak, multimedia-sistemak eta baita internetek ere izugarrizko aldaketak eragin dituzte ordenagailuetan.

Ordenagailuaren osagaiak: Hardwarea eta Softwarea.

     › Hardwarea: Ordenagailuaren zati fisikoa da eta osagai fisiko hauek osaturik dago:

      -Prozesadorea (CPU): Ordenagailuaren funtsezko osagaia da. Prozesu eta lan guztiez arduratzen da, baita memoria eta informazioaz ere.

      -Memoria: Byte-etan kudeatutako informazioa biltegiratzeko erabiltzen da. Biltegiratu daitezkeen byte kopuruak osatzen edo mugatzen dute memoria ahalmena. Bi memoria mota aipatu behar dira: 1) Kanpoko biltegiratze-memoriak, hau da, DVD, disko gogorrak, disketeak eta abar. 2) eta memoria nagusia, barruko memoria da eta informazioa aldi baterako gordetzen dituena. RAM memoria, memoria nagusi gisa da ezaguna. ROM memoria berriz, irakurtzeko besterik ez da eta sistema informatikoa abiarazteko erabili ohi da.

      -Sarrera/Irteera unitateak eta busak: S/I unitateak, prozesadorea eta beste barruko osagaiak periferikoeki eta biltegiratze-memoriekin komunikatzeko balio dute. Busa berriz, konputagailuen osagaien arteko komunikazio-bide nagusia da.

      -Periferikoak: Erabiltzailearen eta ordenagailuaren arteko komunikazioa bideratzen dute.

     › Softwarea: Ordenagailuaren zati fisikoen funtzionamendu egokia bermatzen duen zati ez-fisikoa da. Softwareak hiru informazio mota biltzen ditu: datuak, sistema eragileak eta aplikazioak. Bi Software mota bereiz daitezke: 1) Aplikazioetara zuzendutako softwarea: datu-baseak, testu-editoreak, etab. 2) Sistemaren softwarea: sistema eragileak, utilitateak, etab.

     Erabiltzaileak eta ordenagailuak hizkuntza ezberdinak erabiltzen dituzte, eta kodifikazio-sistemen bitartez, erabiltzailearen hizkuntza, ordenagailuak uler dezakeen hizkuntzara bihurtzen du.